Günümüzde, sanat ve sanat eserleri ile etkileşimimiz çok daha kolay, özellikle görsel sanatlara daha çok maruz kalıyoruz her mecradan. Sosyal medyada sürekli karşımıza çıkan eser ve trendler, sanat fuarları, sokak sanatı, moda, hayran olduğumuz birinin evinde gördüğümüz bir tablo, heykel… Sanatı anlamak, bir sanat eserini okumak, değerlendirmek uzun yıllar ve akademik derinlik gerektiren başlı başına bir iş. Ancak sanatı anlamak sadece belli bir zümreye aitmiş gibi düşünülmemeli. Sanat eserlerini ( genelde resim sanatı üzerinden gittim, ancak diğer görsel sanatlara da bu yaklaşım uygulanabilir) dokuz farklı perspektiften nasıl değerlendirebileceğinizi aşağıda özetledim.
Eve bir resim almak istediğinizde, bir müzeyi, galeriyi gezerken, ya da internette gördüğünüz bir eseri bu temel argümanları kullanarak daha iyi anlayacaksınız. En azından üzerine düşünmeye başlayacaksınız. Şu ana kadar gördüğünüz, aklınızda yer eden favori eserlere bu yaklaşımla bir daha bakın, işte sanatı nasıl inceleyeceğimize dair dokuz ipucu:
Bağlam
Bir esere bakarken eseri çevreleyen koşulları anlamak faydalıdır. Sanat eseri hangi yıl, yüzyıl veya dönemde yapılmış? O dönem hangi siyasi veya kültürel olaylar
oluyordu? Biraz tarih bilginizi yoklayın. Bu bilgiler, gördüğünüz çalışmayı etkilemiş olabilecek şeyler.
Konu
Ana karakter veya imge nedir? Bu bir kişi mi, bir nesne mi, yoksa bir yer mi? Konunun önemini ve sanatçıyla ilişkisini düşünün. Sanatçının hayatından, çevresinden ilham alarak yaptığı şeyler olabilir. Tüm karakter ve imgeler çalışmanın geneline ne anlam katıyor?
Medium
Eserde hangi malzemeler kullanılmış? Boya, mürekkep, metal, kağıt? Hangi tip boya? Yağlı boya, suluboya, kara kalem.. Bir kaç teknik bir arada kullanılmış olabilir mi?İnceleyin. Kullanılan malzemeler esere özel bir anlam veriyor mu? Sizce sanatçı neden bu malzemeleri bu eser için kullandı?
Kompozisyon
Eserde konunun, karakterlerin veya objelerin yerleşimine dikkat edin. İlk olarak ne gözünüze çarpıyor? Sonra sırasıyla neler dikkatinizi çekiyor? Perspektif, hacim nasıl ifade edilmiş? Sizce bir önem sırası var mı? Neden?
Renk
Renk bize bir eser hakkında çok şey anlatabilir. Sanatçının ruh hali veya iletmek istediği mesaj hakkında bilgi verebilir. Işıklı alanlar, gölgeler nasıl renklendirilmiş dikkat edin. Renklere bakarken, bunların belirli bir duyguyu mu uyandırdığını yoksa sembolik bir anlamı mı olduğunu düşünün. ABD bayrağı için kırmızı, beyaz ve mavi veya iyi, canlandırıcı duyguları uyandırmak için parlak renklerin kullanımı gibi.
Duygu
Bir sanat eseri gördüğünüzde onun size nasıl hissettirdiğini düşünün. Uyandırdığı duygulara dikkat edin. Genel olarak hüzünlü bir ifade mi sezdiniz, ya da eser sizi heyecanlandırdı mı? Sanatçının niyetinin bu olup olmadığını da düşünün.
Doku
Sanat eserine bakarken mümkün olduğu kadar yakından inceleyin. Tablo ise fırça darbelerine bakın. Kolaj ise materyallerin yerleşimi, katmanlar nasıl oluşmuş dikkat edin. Dokunun genel olarak esere ne kattığını düşünün. Bu dokuyu yaratmak için harcanan emeği ve enerjiyi düşünün.
Arka Plan
Sanat eserinin nasıl organize edildiğini inceleyin. Arka planda ne var? Sizce sanatçı görselleri neden bu şekilde yerleştirdi?
Ölçek
Bir sanat eserinin boyutu eseri nasıl algıladığımızı etkiler. Detayları görmek için çok yaklaşmak mı gerekiyor? Yoksa alanı kaplıyormuş gibi hissettirecek kadar büyük mü?
Sanat ile ilgili hiç bir şey bilmiyor olabiliriz, ancak, yaratıcılığı geliştirmek, yeni bir şeyler öğrenmek, konsantrasyonu artırmaya yardımcı olmak için de bu argümanlar işimize yarar. Bu yaklaşım, bakmak ve görmek arasındaki farkı daha iyi anlamamıza ve genel olarak günlük hayatta karşılaştığımız olay ve kişilere yönelik farkındalığımızı artırıp, empati geliştirmemizi sağlayacaktır. Merak etme ve bir şeyleri sorgulama alışkanlığını kazanmamızı kolaylaştırır aynı zamanda.
Eh ortamlarda sanat bilgimizle biraz caka satmak da fena olmaz doğrusu:)
ARZUENDAM 
Leave a comment