Son günlerde WhatsApp gizlilik politikası değişikliği tartışması, zaten uzun bir süredir var olan endişe ve korkuları tekrar gündeme taşıdı. Ancak konu sadece tek bir uygulama özelinde geçerli değil.
Şu bir gerçek ki, internet ile birçok şey paylaşıyoruz, bazen en yakınımıza bile söylemediklerimizi..
Web dünyası; bizi, alışkanlıklarımızı ve sevdiklerimizi herkesten fazla tanıyor. Yaptığımız her hareket; internette gezinme, kredi kartı ile alışveriş, e-posta gönderme, fotoğraf çekme, makale okuma, hatta sadece bir cep telefonu taşımak geride inanılmaz miktarda iz bırakıyor. Google, ziyaret ettiğimiz siteleri biliyor, ne kadar sağlıklı olduğumuzu, zevklerimizi, harcama potansiyelimizi; Facebook kimle arkadaş olduğumuzu, hatta beğenilerimize göre ne kadar zeki olduğumuzu. Dijital dünyada ikna mimarisi bu bilgilere göre oluşturuluyor. Neleri seviyoruz, neleri sevebiliriz güçlü tahminler yapabiliyorlar.
Kaç kere, bir video izlemek için girdiğiniz YouTube’da bir saat içinde 28 video izlediniz? Bu bir bakıma iyi olarak algılanabilir ama neyi izleyeceğim konusunda bu kadar kontrol veya yönlendirme olması biraz korkutucu. Ve biraz da kısıtlayıcı.
Yapay zeka kullanımları geleceğimizi de şekillendiriyor. Başkanlık seçiminde Trump’ın sosyal medya danışmanı kargaşayı sona erdirmek için gizli Facebook paylaşımları kullandıklarını açıklamıştı, insanları ikna için değil, hiç oy vermemelerini sağlamak için. Teknoloji ve verinin manipüle kullanımı, siyasal anlamda ülke yönetimlerini ve kaderini etkiliyor artık.
İnsanların etnik özellikleri, dini ve siyasi görüşleri, kişilik özellikleri, zekasını, mutluluğunu, madde kullanıp kullanmadığını, ailesinin durumunu, yaş ve cinsiyetini sadece Facebook beğenilerinden bile tahmin edebilir.
Sosyolog Zeynep Tüfekçi‘nin TED Talks konuşması gerçekten çok düşündürücü ve aynı zamanda korkutucu. Konuşmasında bir bölümde aktardığına göre; George Orwell’in ”1984” adlı eseri şu an yine en çok satanlar listesinde. Harika bir kitap ama 21. yüzyıl için doğru distopya değil. En çok korkmamız gereken şey yapay zekanın kendi başına bize ne yapacağı değil, güç sahibi insanların bizi kontrol ve manipüle etmek adına yeni, bazen saklı, bazen de belirsiz ve beklenmeyen şekilde bunu nasıl kullanacakları.
Anlamlı veri kimin elindeyse, gelecek de onun elinde olacak. Sadece Whatsapp uygulamasını kullanıp kullanmama kararı mesele değil, önemli olan şey; büyük resmi gözeterek, bıraktığımız izlere dikkat etmemiz..
Kaynaklar: Veri Stratejisi- Bernard Marr, Zeynep Tüfekçi TEDx Talk
arzuendam 